Autorem wpisu jest @tatastomatolog, nasz lek. dent. Michał Kaczmarek, który pisze nie tylko z punktu widzenia stomatologa, ale i rodzica – taty 19 miesięcznej Lenki. Gościnny wpis wkrótce pojawi się także na jego blogu: https://tatastomatolog.pl/
Na początek chciałem Wam podziękować za tak liczne odpowiedzi. Ok. 95% odpowiedziało, że lepszy jest smoczek, a 5% że najlepiej NIC!
Jak już kiedyś pisałem, ssanie (palca, smoczka, policzka czy też warg) należy do parafunkcji, czyli szkodliwych nawyków które powtarzają się często, są niecelowe, a osoba wykonuje je nieświadomie.
Ssanie jest czynnością fizjologiczną w pierwszym roku życia, utrzymywanie jej powyżej 1 rż uważa się właśnie za szkodliwy nawyk. Wszystko zależy od sposobu ssania, intensywności, czasu trwania, rodzaju ssania czy sposobu układania tego przedmiotu w jamie ustnej, ten nawyk może doprowadzić do różnego typu zaburzeń zgryzu.
SMOCZEK
# Co należy wiedzieć przed podaniem smoczka?
- podanie smoczka dziecku przed snem/w trakcie snu zapobiega SIDS (1)( śmierci łóżeczkowej)
- jeżeli karmicie piersią, to lepiej zaczekać do ok. 3-4 TYGODNIA ŻYCIA dziecka ze smoczkiem, jak się ustabilizuję laktacja
- nie wolno smoczkiem zastępować, ani opóźniać karmienia. Należy upewnić się czy dziecko nie jest głodne.
- zalecane są smoczki które mają certyfikat „PTO- Polskiego Towarzystwa Ortodontycznego”
- pamiętajmy aby dobierać smoczek w rozmiarze odpowiednim do wieku dziecka
- nie należy podawać dziecku do ssania smoczków z butelki (ryzyko zadławienia)
Kilka zasad odnośnie użytkowania smoczka:
- nie oblizujemy go!
- gdy spadnie na podłogę należy go wyparzyć
- nie wolno go przyczepiać w okolicy szyi, ryzyko uduszenia
- nie wolno zmuszać dziecka do ssania smoczka
- nie smarować niczym smoczka (miód, cukier)
- wymieniamy co 1-2 miesiące lub gdy widać na nim oznaki zużycia
Kilka słów jakie mogą być konsekwencje nawyku ssania smoczka (2) (uważa się ze przedłużone ssanie smoczka to użytkowanie go przez 2-3 lata)
# w zależności od kształtu, twardości oraz sposobu ssania smoczka możemy wyróżnić następujące wady zgryzu:
- pogłębianie tyłozgryzu
- protruzji zębów siecznych (szczególnie górnych)
- zwężenia szczęki
Kilka rad jak oduczyć ssanie smoczka:
- jeżeli dziecko zasypia, najlepiej wyjąć mu smoczka
- w ciągu dnia próbuj odwrócić uwagę dziecka zabawami, aby nie myślało o smoczku
- spróbować wspólnie oddać smoczki– tutaj wymyślamy komu można byłoby go oddać, np. ulubionej zabawce, lub koleżance. Dziecko wtedy zrozumie że jest już duże i mniejsze dzieci potrzebują smoczka bardziej.
- wyznacz konkretne godziny w których będzie używany smoczek, np. między 14-16 w ciągu dnia
- przeciąć smoczek lub odcinać po kawałku, dziecko nie będzie mogło już dalej ssać. Słyszałem ze ta metoda działa!
SSANIE KCIUKA:
Według niektórych rodziców ssanie kciuka jest bardziej naturalny niż smoczek, ponieważ natura stworzyła kciuka, który może zaspokoić potrzebę ssania… ALE nie zawsze jest idealna!
- kciuk jest przy dziecku przez cały czas, większe problemy aby odzwyczaić.. nie schowamy go ani nie odetniemy
- kciuk jest niehigieniczny! Dziecko ciągle coś dotyka rączkami a potem wsadza go do buzi
- powoduje wady zgryzu, o czym napisałem kilka słów
Według badań naukowych osoby ssące kciuk mają 4,25 razy większe ryzyko wystąpienia wad zgryzu niż ssące smoczek!! (3)
Wady zgryzu, które mogą powstać przy ssaniu kciuka są zależne od układania palca w jamie ustnej:
- Układanie palca pod górnym siekaczami prowadzi do wychylenia górnych siekaczy, zwężenia szczęki
- Układanie palca pod dolnymi siekaczami prowadzi do wysunięcia żuchwy.
W każdym typie ssania kciuka może dojść do powstania zgryzu otwartego
Z mojego punktu widzenia smoczek to nie jest największe zło świata i nie wolno zakładać z góry że moje dziecko nigdy nie dostanie smoczka. Nigdy nie wiemy jakie będzie nasze dziecko, może akurat będzie miało silny odruch ssania, a mama nie może być 24 h przy piersi z maluchem, wtedy warto skorzystać ze smoczka. Pamiętam jak po narodzinach Leny zapytałem się Pani neonatolog, co ze smoczkiem? A ona mi na to „Doktorze jeśli dziecko będzie chciało smoczek to na pewno się szybko o tym dowiecie! Dzieci są bardzo mądre!”
Na koniec parę rad według Amerykańskiej Akademii Pediatrii (5) jak oduczyć dziecko ssania kciuka.
- chwal i wynagradzaj dziecko za brak palca w buzi w formie codziennych nagród(np. kalendarze z naklejkami)
- dziecko często ssie kciuka z nudów, warto zajmować je różnymi zabawami lub wspólnymi zajęciami (np.gotowanie,jazda na rowerze,malowanie)
- jeżeli zauważysz zmiany w jamie ustnej koniecznie udaj się do stomatologa dziecięcego celem konsultacji (wysunięcie siekaczy górnych lub dolnych)
- bez względu na to jaką formę wybierzesz, pamiętaj, aby wytłumaczyć dziecko czemu to robimy. Jeżeli dziecko jest zestresowane, oznacza to ze nie jest gotowe na takie kroki jak oduczanie ssania palca.
- zazwyczaj nawyk mija w wieku szkolnym, ze względu na silną presję otoczenia.
Piśmiennictwo:
- 2016 Nov;138(5). pii: e20162940. SIDS and Other Sleep-Related Infant Deaths: Evidence Base for 2016 Updated
Recommendations for a Safe Infant Sleeping Environment. - J Pediatr Nurs.2012 Dec;27(6):690-9. doi: 10.1016/j.pedn.2012.01.004. Epub 2012 Feb 16.
- Eur J Paediatr Dent.2016 Dec;17(4):301-306.
Non-nutritive sucking habits and their effects on the occlusion in the deciduous dentition in children. - Zarys współczesnej ortodoncji, Irena Karłwoska.
- Thumbs, Fingers, and Pacifiers (Copyright © 2006 American Academy of Pediatrics, Updated 3/2012)